Choć nazwa sugeruje związek z polem golfowym, łokieć golfisty to problem, który dotyka znacznie szersze grono osób. Wystarczy praca z narzędziami, częste chwytanie, zginanie nadgarstka lub unoszenie ciężarów i ból po wewnętrznej stronie łokcia może dać o sobie znać. To schorzenie nie omija pracowników fizycznych, muzyków, ogrodników, a nawet osób spędzających wiele godzin przy komputerze.
Czym jest łokieć golfisty?
Mechanizm powstawania entezopatii nadkłykcia przyśrodkowego
Łokieć golfisty to potoczna nazwa entezopatii nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. Chodzi o zwyrodnienie powstające w miejscu przyczepu ścięgien do kości – dokładnie po wewnętrznej stronie łokcia. Schorzenie rozwija się na skutek przeciążeń i mikrourazów, które uszkadzają delikatną strukturę tych przyczepów. W efekcie dochodzi do zapalenia, bólu i ograniczenia sprawności kończyny.
Rola mięśni zginaczy i ich przyczepów w rozwoju schorzenia
Za rozwój łokcia golfisty najczęściej odpowiadają mięśnie zginacze nadgarstka. są narażone na przeciążenia. Mikrourazy pojawiają się w miejscach, gdzie te mięśnie łączą się z kością – a to właśnie tam z czasem rozwija się stan zapalny. Na początku ból pojawia się jedynie podczas wykonywania określonych ruchów, ale nieleczony może przekształcić się w przewlekłą, trudną do wyciszenia dolegliwość.
Objawy i rozpoznanie łokcia golfisty
Typowe objawy: ból, osłabienie chwytu, drętwienie palców
Łokieć golfisty objawy daje często stopniowo. Na początku ból pojawia się jedynie podczas wykonywania określonych ruchów, ale z czasem może występować także w spoczynku. Typowa lokalizacja to wewnętrzna strona łokcia, w okolicy nadkłykcia przyśrodkowego. Ból może promieniować do przedramienia, nadgarstka, a nawet palców. Dodatkowo pojawiają się: osłabienie siły chwytu, sztywność stawu, a także ograniczenie ruchomości nadgarstka i łokcia. Objawy łokcia golfisty potrafią znacząco utrudniać codzienne czynności, nawet tak proste jak otworzenie drzwi czy podniesienie torby.
Odwrócony test Cozena i inne testy kliniczne
Rozpoznanie łokcia golfisty opiera się przede wszystkim na dokładnym wywiadzie i badaniu klinicznym. Jednym z najczęściej stosowanych testów jest test łokcia golfisty – tzw. odwrócony test Cozena. Polega on na wykonaniu oporowanego zgięcia nadgarstka przy jednoczesnej supinacji przedramienia. Jeśli pojawia się ból w okolicy nadkłykcia przyśrodkowego, test uznaje się za dodatni. To jedno z najprostszych narzędzi, które pozwala lekarzowi z dużym prawdopodobieństwem potwierdzić rozpoznanie zespołu nadkłykcia przyśrodkowego.
Badania obrazowe: USG, rezonans magnetyczny, RTG
Choć kluczowe jest badanie ręki i testy funkcjonalne, niekiedy dla potwierdzenia diagnozy wykonuje się badania obrazowe. Najczęściej wykorzystywane jest USG, które pozwala ocenić stan tkanek miękkich – zwłaszcza przyczepów mięśni zginaczy. W przypadku wątpliwości lekarz może zlecić rezonans magnetyczny lub RTG, które pomagają wykluczyć inne przyczyny dolegliwości, takie jak zmiany zwyrodnieniowe czy zwapnienia. Tak wygląda praktyczna diagnostyka łokcia golfisty.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Przeciążenia mięśni zginaczy nadgarstka
Jedną z głównych przyczyn łokcia golfisty są przeciążenia mięśni zginaczy nadgarstka. To grupa mięśni odpowiedzialnych za zginanie dłoni i palców oraz pronację, czyli obrót przedramienia aby dłoń skierowana była do dołu. Długotrwałe, powtarzalne ruchy wykonywane z siłą, pod napięciem lub bez odpowiedniej rozgrzewki mogą prowadzić do mikrourazów w miejscu ich przyczepu do nadkłykcia przyśrodkowego. Z czasem może dojść do uszkodzenia włókien kolagenowych, zapalenia i bólu, który określamy właśnie mianem łokcia golfisty.
Niewłaściwa technika ruchu i ergonomia pracy
Wbrew pozorom nie trzeba trenować golfa, aby doświadczyć tej dolegliwości. Wystarczy wielokrotne podnoszenie ciężarów z nieprawidłową techniką, zła pozycja przy komputerze, brak przerw w pracy czy powtarzalne ruchy nadgarstka – np. podczas malowania, gotowania czy rąbania drewna. W takich przypadkach mechanizm przeciążeniowy uruchamia się powoli, ale skutecznie. To dlatego przyczyny
łokcia golfisty tak często związane są z codziennymi nawykami ruchowymi, a nie tylko z aktywnością sportową.
Zawody i aktywności sprzyjające rozwojowi schorzenia
Istnieją zawody i aktywności sprzyjające rozwojowi schorzenia, takie jak: stolarstwo, hydraulika, ogrodnictwo, fryzjerstwo, a także gra na instrumentach czy nawet praca biurowa. Wszystkie one mają wspólny mianownik – przeciążenie struktur mięśniowo-ścięgnistych w obrębie łokcia. Profilaktyka łokcia golfisty zaczyna się właśnie od analizy stylu życia i poprawy ergonomii stanowiska pracy.
Fizjoterapia i rehabilitacja
Ćwiczenia ekscentryczne i rozciągające zginacze nadgarstka
W leczeniu nieoperacyjnym łokcia golfisty ogromne znaczenie ma odpowiednio dobrana fizjoterapia i rehabilitacja. Jednym z najskuteczniejszych sposobów wspomagających regenerację jest wykonywanie ćwiczeń ekscentrycznych, czyli takich, w których mięsień napina się podczas wydłużania, np. przy kontrolowanym opuszczaniu obciążenia. Regularne ćwiczenia rozciągające mięśnie zginacze nadgarstka pozwalają poprawić elastyczność tkanek, zmniejszyć ból i przyspieszyć regenerację. Plan ćwiczeń powinien być ustalany indywidualnie przez fizjoterapeutę.
Terapie manualne: masaż poprzeczny, igłoterapia sucha, pinopresura
Istotną rolę odgrywają też techniki manualne – zwłaszcza masaż poprzeczny, igłoterapia sucha oraz pinopresura. Pomagają one w rozluźnieniu napiętych struktur, poprawie ukrwienia i redukcji dolegliwości bólowych. To metody często wykorzystywane przez doświadczonych terapeutów, szczególnie u osób z przewlekłym, nawracającym łokciem golfisty.
Wspomagające techniki: kinesiotaping, flossing, terapia TECAR
Do technik wspierających proces leczenia zalicza się m.in. kinesiotaping, czyli elastyczne taśmy przyklejane wzdłuż przebiegu mięśni zginaczy. Redukują one napięcie i poprawiają funkcję tkanek.
Profilaktyka i zapobieganie nawrotom
Ergonomia pracy i unikanie przeciążeń
Powrót do sprawności po łokciu golfisty to jedno – ale równie ważne jest, aby nie dopuścić do nawrotu schorzenia. Kluczową rolę odgrywa tu ergonomia pracy i unikanie przeciążeń. W praktyce oznacza to dopasowanie stanowiska pracy do potrzeb ciała, regularne przerwy w powtarzalnych czynnościach i prawidłową technikę podczas wysiłku. Nawet codzienne zadania, takie jak podnoszenie zakupów czy korzystanie z komputera, mogą obciążać staw łokciowy, jeśli wykonywane są nieprawidłowo.
Ćwiczenia profilaktyczne i edukacja pacjenta
Podstawą skutecznej profilaktyki są także ćwiczenia profilaktyczne – proste ruchy wzmacniające i rozciągające mięśnie zginacze oraz całą kończynę górną. Warto włączyć je do codziennej rutyny, nawet jeśli objawy całkowicie ustąpiły. Równie ważna jest edukacja pacjenta, świadomość własnych ograniczeń, reagowanie na pierwsze sygnały przeciążenia i dbanie o regenerację. W przypadku utrzymujących się dolegliwości lub wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z ortopedą od łokcia. Im szybciej zareagujesz, tym większa szansa na szybki i skuteczny powrót do pełnej sprawności. Masz wątpliwości? Potrzebujesz pomocy? Napisz do mnie, chętnie pomogę Ci wrócić do pełnej sprawności.
