Choć nazwa może sugerować, że problem dotyczy wyłącznie sportowców, łokieć tenisisty to dolegliwość, z którą mierzy się wiele osób, także tych, które rakietę tenisową widziały co najwyżej w telewizji. Ból, który pojawia się po zewnętrznej stronie łokcia, może skutecznie utrudnić codzienne funkcjonowanie.
Czym jest łokieć tenisisty?
Entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej
Łokieć tenisisty to entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej. To po prostu stan zapalny lub przeciążeniowy w miejscu, gdzie ścięgna przyczepiają się do kości, dokładnie po zewnętrznej stronie stawu łokciowego. To właśnie tam koncentruje się ból, który bywa tępy, piekący lub kłujący i często promieniuje w dół, w kierunku przedramienia, a nawet nadgarstka.
Przeciążenie mięśni prostowników nadgarstka
Najczęściej dolegliwość wynika z przeciążenia mięśni prostowników nadgarstka. To bowiem one odpowiadają za ruchy takie jak unoszenie dłoni czy podnoszenie przedmiotów. Wielokrotne powtarzanie tych samych czynności, zwłaszcza pod obciążeniem, może prowadzić do mikrourazów i stanu zapalnego w miejscu, gdzie mięśnie te przyczepiają się do kości. Co ciekawe, nie trzeba być zawodowym sportowcem – wystarczy regularne przenoszenie zakupów, intensywna praca przy biurku, czy majsterkowanie w garażu.
Różnice między łokciem tenisisty a golfisty
Łokieć tenisisty i łokieć golfisty mają ze sobą wiele wspólnego – obie dolegliwości to tzw. entezopatie, czyli schorzenia przyczepów ścięgnistych. Różnią się jednak lokalizacją i grupą mięśni, które są przeciążone. W przypadku łokcia tenisisty ból pojawia się po zewnętrznej stronie łokcia i dotyczy mięśni prostowników. Z kolei łokieć golfisty to ból po stronie wewnętrznej, związany z przeciążeniem mięśni zginaczy nadgarstka.
Objawy i przebieg schorzenia
Ból po zewnętrznej stronie łokcia
Najbardziej charakterystycznym objawem łokcia tenisisty jest ból zlokalizowany po zewnętrznej stronie łokcia, czyli w okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Na początku może pojawiać się tylko przy ruchu – na przykład przy chwytaniu kubka, podnoszeniu torby czy zaciskaniu pięści. Z czasem jednak dolegliwości mogą się nasilać i występować nawet w spoczynku.
Tkliwość uciskowa i ograniczenie ruchomości
Chorzy często odczuwają tkliwość przy dotyku w okolicy łokcia. Nawet delikatny ucisk potrafi być nieprzyjemny. Towarzyszy temu ograniczenie ruchomości ręki oraz ogólna sztywność stawu, szczególnie po przebudzeniu lub dłuższym unieruchomieniu kończyny.
Bóle promieniujące do przedramienia
U niektórych osób ból nie ogranicza się jedynie do okolicy łokcia i może promieniować wzdłuż przedramienia, aż do nadgarstka. Dodatkowo mogą pojawić się objawy zapalenia, takie jak lekki obrzęk, zaczerwienienie czy uczucie „gorącego” łokcia. To typowy obraz tzw. cierpiącego łokcia tenisisty, którego stan pogarsza się pod wpływem przeciążeń i braku odpoczynku.
Przyczyny łokcia tenisisty i czynniki ryzyka
Powtarzalne ruchy nadgarstka i mikrourazy
Jedną z głównych przyczyn łokcia tenisisty są powtarzalne ruchy nadgarstka – szczególnie prostowanie, rotacja i unoszenie przy wyprostowanej kończynie. Tego typu czynności prowadzą do mikrourazów, które uszkadzają włókna kolagenowe budujące ścięgna. Organizm próbuje je naprawić, ale proces ten bywa niedoskonały – powstają zwapnienia i zmiany degeneracyjne.
Praca przy komputerze i inne obciążające czynności
Łokieć tenisisty występuje również u osób, które nie mają nic wspólnego ze sportem. Praca przy komputerze, szczególnie z intensywnym używaniem myszki, powoduje długotrwałe napięcie mięśni prostowników nadgarstka. Równie szkodliwe są prace manualne, podnoszenie ciężarów czy wielokrotne sięganie po przedmioty.
Grupy zawodowe narażone na łokieć tenisisty
Istnieją konkretne zawody narażone na łokieć tenisisty. Należą do nich m.in. informatycy, mechanicy, stomatolodzy, muzycy, fryzjerzy czy osoby pracujące fizycznie. Wspólnym mianownikiem są jednostajne, powtarzalne ruchy i przeciążenia. Wystąpienie łokcia tenisisty często obserwuje się też u osób, które uprawiają sport rekreacyjnie zwłaszcza bez odpowiedniej rozgrzewki i techniki.
Diagnostyka łokcia tenisisty
Test Thomsena
Test Thomsena to jedno z podstawowych badań wykorzystywanych w diagnostyce łokcia tenisisty. Podczas jego wykonywania pacjent prostuje nadgarstek przy wyprostowanym łokciu, a lekarz przeciwdziała temu ruchowi. Jeśli pojawia się ból w okolicy nadkłykcia bocznego, test uznaje się za dodatni.
Test Cozena
Test Cozena polega na dynamicznej ocenie pracy nadgarstka. Pacjent zaciska pięść, zgina grzbietowo nadgarstek przy przedramieniu w pronacji, a lekarz stawia opór temu ruchowi. Jeśli występuje ból w bocznej części łokcia, wynik jest dodatni. Badanie to pozwala uchwycić różnice w sile chwytu przy zgięciu i wyproście łokcia.
Test Milla
W teście Milla pacjent ma zgiętą kończynę w stawie łokciowym przy jednoczesnym zgięciu dłoniowym nadgarstka. Następnie badający prostuje biernie łokieć. Ruch ten rozciąga mięśnie prostowniki, co w przypadku zmian zapalnych wywołuje ból. To badanie skutecznie wykrywa boczne zapalenie nadkłykcia łokciowego.
USG łokcia i rezonans magnetyczny
Chociaż kluczowym etapem pozostaje badanie kliniczne i dobrze przeprowadzony wywiad, lekarz może zlecić dodatkowe badania obrazowe. Najczęściej stosowane jest USG, szybkie, nieinwazyjne i skuteczne w ocenie tkanek miękkich, zwłaszcza w obrębie przyczepów mięśni. Rezonans magnetyczny (MRI) może być pomocny, zwłaszcza gdy wyniki USG są niejednoznaczne. Pozwala na dokładną ocenę struktur ścięgnistych i stopnia zaawansowania zmian, choć w diagnostyce łokcia tenisisty wykorzystywany jest rzadziej.
Metody zachowawczego leczenia łokcia tenisisty
Fizjoterapia i ćwiczenia
Podstawą, od której zaczyna się leczenie łokcia tenisisty, jest fizjoterapia. Współpraca z doświadczonym terapeutą pozwala na stopniowe przywracanie sprawności bez ryzyka pogłębienia stanu zapalnego. W początkowej fazie ważne jest unikanie ruchów nasilających ból, a także stosowanie zimnych okładów. Z czasem wdraża się odpowiednie ćwiczenia na rozciąganie i wzmacnianie mięśni prostowników, które przeciwdziałają nawrotom. To fundament każdej skutecznej rehabilitacji łokcia tenisisty.
Zabiegi wspomagające regenerację
W przypadku, gdy dolegliwości nie mijają mimo fizjoterapii, stosuje się dodatkowe techniki wspierające naturalne procesy naprawcze np. terapię falą uderzeniową. Tego typu działania składają się na kompleksową terapię łokcia tenisisty i mogą znacząco przyspieszyć leczenie bólu łokcia.
PRP – regeneracja z własnej krwi
Osocze bogatopłytkowe (PRP) to preparat otrzymywany z krwi pacjenta. Po pobraniu próbki krew trafia do wirówki, a następnie ostrzykuje się ścięgno jej najcenniejszą frakcją – zawierającą płytki krwi i czynniki wzrostu. Substancje te pobudzają organizm do regeneracji i zmniejszają stan zapalny.
Sprzęt wspierający leczenie
W leczeniu niechirurgicznym stosuje się również ortezy oraz specjalne opaski na przedramię. Ich zadaniem jest zmniejszenie napięcia w okolicy przyczepu ścięgna i ochrona przed dalszym przeciążeniem. U niektórych pacjentów – szczególnie tych, u których występuje nawracający łokieć tenisisty – tego typu wsparcie może być stosowane długoterminowo. To jedna z bezpiecznych i skutecznych form leczenie nieoperacyjnego.
Zapobieganie nawrotom i profilaktyka
Ergonomia pracy i unikanie przeciążeń
To, że większość dnia spędzasz przy biurku, nie oznacza, że Twoje łokcie nie pracują. Praca siedząca również obciąża mięśnie i ścięgna, zwłaszcza jeśli Twoje stanowisko nie jest odpowiednio przystosowane. Ergonomiczne ustawienie klawiatury, myszki czy krzesła to realna profilaktyka przeciążeń. Rób przerwy, zmieniaj pozycję, rozluźniaj mięśnie.
Ćwiczenia profilaktyczne i stretching
Codzienne rozciąganie i wzmacnianie mięśni przedramion jest bardzo ważne. Krótkie serie prostych ćwiczeń, jak rozciąganie prostowników nadgarstka, krążenia ramion czy napinanie i rozluźnianie dłoni mogą pomóc zapobiec nawrotom dolegliwości. Szczególnie jeśli łokieć tenisisty pojawił się u Ciebie już wcześniej, nie lekceważ roli stretchingu.
Znaczenie wczesnej interwencji i leczenia
Największym błędem jest czekanie „aż samo przejdzie”. Im szybciej zareagujesz na pierwsze sygnały bólu, tym krótszy i łagodniejszy będzie proces leczenia. Wczesna interwencja oznacza często prostą i krótką fizjoterapię. Słuchaj swojego ciała, nie ignoruj sygnałów – łokieć tenisisty może minąć szybko, jeśli tylko dasz sobie szansę na regenerację. W przypadku utrzymujących się dolegliwości lub wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z doświadczonym ortopedą od łokcia.
Potrzebujesz pomocy? Napisz do mnie.
